Орхон аймаг Монгол Улсын гурав дахь том хот гэж нэрлүүлж ирсэн ч манайх Дарханы өмнө орно гэж Эрдэнэтээр овоглосон дарганцарууд онгирох дуртай. Гэхдээ, Эрдэнэтийг удирдсан нэр зүүж яваа нөхдүүд буюу одоогийн МАН-ынхан оройн дээд гэж залж босгосон Бурхан багшийн Сэрэг дүрээ арав гаруй жил өнгөрсөн ч дуусгаж чадаагүй. Гаадангийн Шархүү гэдэг Засаг дарга эхлүүлсэн ч  дуусгаж амжаагүй улс төрийн тавцангаас явсан. Дутуу орхисон Бурхан багш Эрдэнэтийн ард түмнээс аврал эрсээр үе мултраад байгаа нь энэ. Харин Дарханыхан шүтсэн бурхан багшаа сэнтийд нь залсан гэж байгаа. Наад захын мухар сүсгээр бодоход, тэд Эрдэнэтийн МАН-ын үе үед даргаар тодорсон нөхдөөс илүү байгаа юм.

За энэ яахав, ойрын өдрүүдэд Орхон аймгийн Засаг даргын орлогч М.Түмэнжаргал Засаг даргын харьяанд ажилладаг 26 агентлаг, хэлтсийн дарга нартайгаа бараг гуйх нь шахуу гэрээ байгуулж байгаа нь эгдүүтэй санагдахаар. Сэтгэлгүй, зүтгэлгүй, гол нь хөгжих тэмүүлэлгүй нөхдөөр энэ хэдэн төрийн байгууллагыг дарга нэртэй улс төрийн алиа салбадай нараар дүүргээд, тасралтгүй найман жил өнгөрч байна. Төсвийг ерөнхийлөн захирч, төрийн мөнгөөр иргэдийн хяналтгүйгээр тоглогч дарга нар 2024 онд ажиллах эрхээ авч байгаа гэсэн үг. Иргэдийн хяналтгүй ажилладаг гэдэг нь төрийн мөнгийг ил тод мэдээлж байх Шилэн данс гэсэн цонхыг огт хэрэгжүүлдэггүй Монгол улс доторх вант улс болсон. Худлаа гэвэл, ERDENET.MN гэдэг төрийн мэдээллийн сайтаас нь харж болно.

Аймгийн Засаг даргын шуурхай зөвлөгөөн гэдэг хуралдайгаар өнгөрч байгаа долоо хоногт Эрдэнэт хотод тулгамдсан гол асуудлыг ярьж хэлэлцэн, иргэдэд хэрэгтэй мэдээлэл өрнөдөг болов уу гэж арван настай хүүхэд ч хэлнэ. Харин энд тансаг өргөөнд суусан хэдэн мулгуу түшмэдүүд аятай том дэлгэцэн дээр хэдэн тоог хэн ч ойлгохгүйгээр дуржигнуулж, мануухай шиг үүргэлж сууцгаана. Хурал удирдсан дарга нь хэдэн байгууллагын дарга нараа толгойг нь мангууртал загнана. “Түмний төлөө ажиллаж чадахгүй бол яваарай, дараагийн хүн нь байгаа” гэнэ. Эрдэнэтийхэн толгой түрүүгүй загнуулсан дарга нартаа яасан ч хайртай юм бэ, тэд жил бүр дарга байх гэрээгээ сунгуулаад, инээгээд зургаа даруулаад л.  Ийм дүр төрхийг нэг намын хяналтгүй тогтолцоо үүсгээд байгааг бүгд ярина. МАН Эрдэнэт хот, Орхон аймгийг олонхийн хүчээр сүүлийн найман жил салхи оруулалгүй, вакуумдсан орчинд удирдаж байна. Энэ намд шинэ салхи хэрэгтэй байгаа нь дарга нэртэй сэтэртнүүдийнх нь их зантай, бардам, дээрэлхүү, харилцаа, хандлага, дүр төрх нь шууд харуулна.

Эрдэнэт шиг газар нутаг багатай, хүн ам шигүү, дэргэдээ тэнгэрийн умдаг атгасан буюу саалийн үнээтэй, амьдрал нь халуун тогоон дотор даргилж дэвэрч байдаг  сууринд том амбицтай, хөнгөн хөлтэй, холд тэмүүлсэн, байнга шинэчлэгдэж байдаг олон намын төлөөлөл хэрэгтэй. Тэрнээс одоогийн эрх баригчид шиг найман жил суудал дээрээ ялзарч, шувтраад юу ч гарахгүй хусран үнээ мэт болсоны горыг Эрдэнэтийн ард түмэн амсч байна. Жил бүр тэрбумаар нэмэгдүүлдэг төсөвтэй Хот тохижуулах газар эрх баригчдын мөнгө угаадаг газар уу, гэр хорооллын алслагдсан багууд ашиг өгөхгүй учраас нийтийн тээвэр ажиллах дургүй, Эрдэнэтийн гэсэн олигтой брэнд хөгжүүлж чаддаггүй, аж ахуй хөгжих ээлгүй, ажилгүйдэл ихтэй, залуу хүмүүс өсөж дэвжихэд заавал намын харьяалал хэрэгтэй гээд хот гэж том нэртэй ч сумын төвөөс ялгарах зүйлгүй байгаа нь үнэн шүү. Одоогийн эрх барьж найман жил дүрэмгүй тоглосон МАН-ынхан зайгаа тавих болсныг өөрсдөө үйл байдлаараа харуулаад буй. Хяналттай, олон намын төлөөлөлтэй, бие даагч нарын сэтгэлгээтэй шинэ үе Эрдэнэтийг удирдаж хөгжүүлэх цаг айсуй гэж олон хүн итгэж, сонголтоо хийхэд хэдхэн сар үлджээ.