Хөгжил дэвшил хурдацтайгаар өсөн нэмэгдэж байгаа өнөө үед тодорхой тоног төхөөрөмжүүдийн үйл ажиллагааны горимуудад  шинжлэх ухааны үндэслэл гаргах аргачлал боловсруулах эрдэм  шинжилгээний ажлууд  хийгдэх болжээ.  

   1000 гаруй тонн жинтэй хүдэр, ган бөөрөнцөг, хуяг бүхий тээрмийг зогсоохын тулд 30-45 минут зарцуулдаг. Энэ хугацаанд тээрмээ эргэлдүүлэн хүдэр гаргаж дуусгадаг. Хүдэр гарах хэмжээгээр ган бөөрөнцөг хуяг хоёр үлдэж, ган бөөрөнцөг хагарах,  хуяг гэмтэх асуудал ихээр гардаг. 

 Үүнийг давтамж хувиргагч руу шилжүүлэх горимыг  “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын Эрчим хүчний хэлтсийн дарга - Ерөнхий эрчим зүйч Ш.Төрбат зургаан жилийн хугацаанд судалгаа шинжилгээ хийж боловсруулан,  эрдмийн ажлаа энэ сэдвээр хамгаалжээ. 

   Тэрээр “Тээрмийн их чадлын синхрон хөдөлгүүрийн сүлжээний тэжээлийн горимоос давтамж хувиргагчийн удирдлагын горимд шилжих математик аргачлал боловсруулах” гэсэн өргөн хүрээтэй эрдмийн ажлаа амжилттай хамгаалж Техникийн ухааны доктор боллоо.
   Уул уурхайн үйлдвэрт тээрмүүдийг асаах, унтраах нь чухал асуудал байдаг. Эрдэнэт үйлдвэрийн хувьд тээрмүүдийн асаалтын асуудал шийдэгдчихсэн тул алгуур унтраалтын горимыг боловсруулж, математик загварчлал хийж, компьютер симуляцад оруулж ийнхүү баталгаажуулжээ.  

   Энэ эрдмийн ажил нь математик загварчлал, практик хоёрын ажиллагааг холбож компьютер симуляц ашиглаж байгаагаар шинэлэг болжээ. Эрдмийн ажлыг үйлдвэрлэлд нэвтрүүлснээр олон тэрбум төгрөгийн хэмнэлт гарч, тээрмүүдийг зөөлөн унтраах нь хуяг, ган бөөрөнцгийн элэгдлийг бууруулах юм. Ингэснээр цахилгааны зогсолтууд цөөрч үүнийг дагаад үйлдвэрлэх бүтээгдэхүүн, ажиллах хүчин, засварын ажил зэрэг багасах юм. Дашрамд дуулгахад, Цахилгаан хөтлүүрийн чиглэлээр эрдмийн зэрэг хамгаалсан хүн Монгол Улсад төдийгүй Гадаадын улс оронд ч цөөхөн байдаг юм байна. 

А.Бямбамаа

Эх сурвалж “Erdenettoday.mn”