Орхон аймаг дахь Сум дундын иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн эвлэрүүлэн зуучлалын ажиллагааг сүүлийн есөн сарын байдлаар авч үзэхэд, 536 өргөдөл хүлээн авчээ. Эдгээр өргөдлөөс 237 өргөдөл нь амжилттай эвлэрч, 127 өргөдөл дуусгавар болж, 84 өргөдлийг уригдагч тал ирээгүй гэсэн шалтгаанаар буцаасан байна. Одоо үлдсэн 62 өргөдөл байна. Эрх зүйн байдлаар нь үзэхэд, иргэний эрх зүйн маргаан бүхий 347 өргөдөл хүлээн авсанаас 240 өргөдлийг шийдвэрлэсэн нь хамгийн өндөр үзүүлэлт юм. Үүнээс 223 өргөдлийн эзэд амжилттай эвлэрчээ. Эвлэрүүлэн зуучлалаар асуудлаа шийдүүлдэг маргааны нэг хэлбэр нь гэр бүлийн эрх зүйн маргаан байдаг. Энэ оны сүүлийн есөн сарын байдлаар гэр бүлийн маргаантай 162 өргөдөл хүлээн авсанаас 15 өргөдлийг буцааж, 123 өргөдлийг шийдснээс харахад, дийлэнх хувь нь эвлэрч байгаа нааштай үзүүлэлт болжээ. Шүүхээс иргэний хэрэг үүсгэнээс хойш ирсэн 12 өргөдөл хүлээн авч, ажилласнаас долоон өргөдлийг нь эвлэрүүлсэн байна. Хөдөлмөрийн ганцаарчилсан маргаан бүхий нэг өргөдлийг амжилттай эвлэрүүлжээ. Шүүхийн ажиллагааг хөнгөвчлөх, шүүхээр асуудал, маргаанаа шийдүүлэхээр цаг хугацаа алдахгүй зэрэг Эвлэрүүлэн зуучлалын ажиллагаа иргэдэд ач холбогдол өндөр байна. Л.Алтансүх